ناگفته هایی از حسابرسی مبتنی بر ریسک

مقدمه حسابرسی مبتنی بر ریسک

رویکرد اکثر شرکت های حسابرسی و حسابداری در سال های اخیر حسابرسی مبتنی بر ریسک بوده است. از این رو به جزئیات بیشتری از حسابرسی مبتنی بر ریسک می پردازیم.

این رویکرد از جهت آن در دنیا در اکثر شرکت های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است که بتوان با فساد های مالی مقابله کرد. حسابرسی ریسک این توانایی را به حسابدار می دهد که راندمان کار خود را بالا ببرد. حسابدار با دید وسیع نسبت به ریسک هایی که از لحاظ مالی شرکت را احاطه کرده اند بر محدودیت ها می تواند غلبه کند.

حسابرسی مبتنی بر ریسک چیست؟

برنامه هدفمند حسابرسی مبتنی بر ریسک باعث آن می شود که بتوان راهکار هایی را برای کاهش دادن ریسک به صورت دقیق تر، سریع تر و واضح تر در نظر گرفت. در اغلب کشور های پیشرفته دنیا مدیران امور حسابرسی سعی بر این دارند که از روش های حسابرسی استفاده کنند که اعمالشان اثر بخش و کارا باشد. روش حسابرسی ریسک نیز با این هدف ایجاد شد که این کارایی و اثر بخشی را برای ما ایجاد نماید.

از گذشته تاکنون حسابرسان در تلاش بوده اند که با انجام کار های مختلف ریسک های کار خود را کاهش دهند. اما از سویی توسعه روزانه شرکت ها و بیشتر شدن عملیات حسابرسی این کار را برای حسابرسان با چالش هایی مواجه کرده است. از سوی دیگر با پیشرفت فناوری ها و دستگاه های آماری متنوع، شرایطی برای حسابرسان فراهم شده است که بتوانند با استفاده از علومی همچون ریاضی و آمار ریسک حسابرسی را کاهش دهند.

در شیوه حسابرسی ریسک، حسابرس پس از آشنایی اولیه با سیستم های حسابداری و کنترل های داخلی همچون ثبت سیستم با استفاده از شرح نوشته و پرسشنامه کنترل داخلی، خطرات احتمالی را پیش بینی می کند.

عوامل موثر بر حسابرسی

به طور کل شش عامل موثر در حسابرسی مبتنی بر ریسک وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

1. تجربه حسابرس داخلی
2. حجم فعالیت حسابرسی داخلی
3. سیستم کنترل داخلی
4. سیستم مدیریت ریسک
5. حائز شرایط بودن کمیته حسابرسی
6. بازنگری موضوعات کمیته حسابرسی

در رابطه با عوامل موثر بر احتمال خطر در حسابرسی نیز می توان از عواملی همچون یکتایی مدیریت و تصمیمات او نسبت به امور مالی و مدیریت عملیاتی، رفتار مناسب مدیریت با گزارشگران مالی، تغییر کمتر مدیریت و کاهش تغییرات منفی در این رشته فعالیت یاد کرد.

اهمیت و ریسک حسابرسی

در رابطه با معنا و مفهوم اهمیت، اجتماع های حرفه ای در سطح جهان تعریف هایی را از خود ارائه داده اند و به بررسی رابطه بین واژه اهمیت و ریسک حسابرسی پرداخته اند. با توجه به اهمیت این ارتباط در شیوه حسابرسی مبتنی بر ریسک، به تفسیر تیتر اهمیت و ریسک حسابرسی می پردازیم.

در ارتباط با واژه اهمیت توصیه هایی در سرتاسر دنیا داده شده است که بیشتر این توصیه ها از سوی اجتماع های حرفه ای بوده است. در زیر به برخی از این توصیه ها می پردازیم:

• در انجام امور مربوط به برنامه ریزی و حسابداری باید انتظار ها در جهت کشف تحریف ها برآورده شوند.
• حسابرس باید با دقت در زمینه ارزیابی کیفی و ماهیتی یک موضوع کار خود را انجام دهد که اشتباهات کوچک مالی تاثیر منفی بزرگ را بر جای نگذارد.
• یک حسابرس باید در تعیین زمان آزمون های مربوط به کار خود اهمیت به خرج دهد.
• یک فرد حسابرس می بایست در تعیین ماهیت آزمون های حسابرسی اهمیت به خرج دهد.

یکی از اهدافی که در حوضه حسابرسی مورد توجه قرار می گیرد این است که حسابرس به عنوان فردی کاملا منطقی رسیدگی به حساب ها را انجام می دهد و با استفاده از قوه قضاوت خود اهمیت موضوعات را تعیین می کند. بنابراین قضاوت هایی که از سوی حسابرس در مورد واژه اهمیت انجام می شود جزئی از قضاوت های منصفانه صورت وضعیت های مالی می باشند.

تفاوت های حسابرسی مبتنی بر ریسک با حسابرسی سنتی

اگر به صورت کلی بخواهیم بنگریم باید گفت که حسابرسی سنتی بیشتر بر ریسک های حسابرسی توجه دارد. در برنامه ریزی های حسابرسی، فرد حسابرس باید نگران کنترل های داخلی و نحوه عمل به آن ها باشد. از سوی دیگر حسابرس باید بتواند در شیوه های حسابرسی تحریف های بوجود آمده را کشف کند و نگران ریسک های باطنی پروژه باشد.

حسابرسی مبتنی بر ریسک در این فرآیند قدم بلندتری بر می دارد و نه تنها بر ریسک های حسابرسی متمرکز می شود بلکه بر ریسک های تجاری و اقتصادی مشتریان نیز توجه می کند. این پیشروی را می توان به طریقی کلید حیات شرکت در نظر گرفت، چراکه این پیشروی می تواند به صورت مستقیم بر سود دهی آن شرکت تاثیر بگذارد.

اما شاید بتوان تفاوت های اصلی حسابرسی ریسک و حسابرسی سنتی را اینگونه بیان کرد که در حسابرسی سنتی همانند یک بازی شطرنج بازیکنان در دو سوی میز می نشینند و ارزیابی صورت وضعیت های مالی شرکت را انجام می دهند. از این رو هر کدام از بازیکنان تجارت مشتری را مد نظر خود قرار می دهند. در حسابرسی ریسک هر دو حسابرس و مشتری در یک طرف از بازی شطرنج قرار می گیرند و از منظری نیز دوست و شریک یکدیگر می شوند، زیرا هر دو دارای دیدگاهی یکسان هستند.

در این میان حسابرسی سنتی دارای مجدودیت هایی نیز می باشد. از آنجا که در این نوع حسابرسی تمرکز اصلی بر اثبات رقم های درج شده در صورت وضعیت های مالی است، کنترل های داخلی به منظور حسابرسی ارزیابی نمی شوند.

مراحل حسابرسی با نگرش مبتنی بر ریسک

1. برنامه ریزی حسابرسی
2. اجرا آزمون های کنترل و برآورد خط کنترل (CR)
3. برآورد خطر عدم کشف (DR)
4. طراحی، اجرا و ارزیابی نتیجه های آزمون محتوا
5. بررسی تکمیلی و صدور گزارش حسابرس مستقل

نتیجه گیری

در این مقاله سعی شد که با تمام ابعاد حسابرسی مبتنی بر ریسک آشنا بشویم. در ابتدا با معنای این اصطلاح و عوامل موثر بر آن آشنا شدیم. سپس اهمیت و ریسک حسابرسی را مورد بررسی قرار دادیم و در انتها گذری بر تفاوت های حسابرسی ریسک با حسابرسی سنتی نیز کردیم.

حسابرسی مبتنی بر ریسک روشی است که به تغییرات انجام شده در اندازه موسسات تجاری و نیازمندی موسسات حسابرسی پاسخی مناسب می دهد. این روش با تمرکز کردن بر محدوده هایی پر ریسک، موجب افزایش تاثیر و حذف شدن آزمون های بی اهمیت می شود. این روش حسابرسی قوانینی وضع می کند که به موجب آن فرد حسابرس قضاوتی سیستماتیک و دارای قالب مشخص را انجام می دهد.