بررسی و شناسایی اثربخشی حسابداری داخلی
مقدمه حسابرسی داخلی اثر بخش
حسابرسی داخلی اثربخش: بی شک وجود یک سیستم کنترل کننده داخلی و یک حسابرسی داخلی اثر بخش در هر سازمان و مجموعه نوعی ضرورت است.
از آنجا که در سیستم حسابداری داخلی، اهداف مدیریت مجموعه مد نظر قرار می گیرد. بسیار اهمیت دارد که برای رسیدن به اهداف سازمان از سیستم حسابرسی داخلی اثر بخش استفاده شود.
در ادامه مطالب به بیان ویژگی های یک حسابرسی داخلی موثرخواهیم پرداخت.
درباره اهداف حسابرسی داخلی:
باید توجه کرد که حسابرسی داخلی یاری دهنده مدیریت سازمان است، در واقع برخی از مسئولیت های مدیریت را بر عهده می گیرد تا مسئولیت ارزیابی و استفاده بهینه از منابع بر دوش مدیریت نباشد.
در نتیجه تمامی اهداف و شیوه نامه هایی که در حسابرسی داخلی معین می شود، می بایست تایید مدیریت را نیز دریافت کند. همچنین می بایست تمام اهداف حسابرسی داخلی اثربخش متناسب با اهداف کلی سازمان پیش برود.
جهت دستیابی به حسابرسی داخلی اثر بخش:
برای رسیدن به تاثیر مثبت در حسابرسی داخلی، می بایست برخی از نکات و موارد کاربردی و ضروری را دنبال کرد.
علاوه بر تمامی تطبیقی که واحد حسابرسی داخلی با خواسته ها و اهداف سازمان دارد. قابل انکار نیست که یک حسابرسی داخلی اثربخش وظایف معین و کارآمدی را دنبال می کند.
یک حسابرس داخلی جهت افزایش اثربخشی واحد حسابرسی باید به موارد زیر توجه کند:
- برای انجام تمامی فعالیت ها می بایست استاندارهای حسابرسی را الگوی خود قرار دهد.
- از استقلال رای در سازمان بهره مند باشد.
- چارچوبی مناسب برای واحد غیر اجرایی تنظیم نماید.
- در جهت افزایش اثر بخشی، حسابرس داخلی باید کامل بی طرف عمل کند و وظایف غیر از مسئولیت های خود بر عهده نگیرد.
ارزیابی نیازها در برنامه ریزی حسابرسی داخلی:
اولین گام برای دستیابی به یک حسابرسی داخلی اثربخش، ارزیابی و براورد نیاز در برنامه ریزی ارائه شده می باشد.
برای بهبود و ارتقا در انجام این کار می بایست، تمامی خطرات و احتمالات مخاطره آمیز را در یک سازمان بررسی و ارزیابی کرد.
البته طرح استراتژیک حسابرسی حرفه ای، الویت حسابرسی را بر طبق دوره های دو تا پنج ساله تبیین کرده است. همچنین تفضیل بیان و دامنه هر کار، در سالی که حسابرسی در آن انجام می شود، مشخص کننده آن می باشد.
منابع حسابرسی داخلی:
مهم ترین عاملی که در یک حسابرسی داخلی اثر بخش وجود دارد، نیروهای انسانی یا کارکنان واحد هستند.
جهت افزایش میزان اثربخشی آموزش کامل، مهارت و اطلاعات کافی تمامی کارکنان ضرورت دارد. همچنین کارکنان این بخش باید امکان دسترسی به اطلاعات و راهنمایی های افراد مشغول در سایر بخش های سازمان را داشته باشند.
علاوه بر تمامی مطالب مذکور، برای رشد کارایی افراد بهتر است که مکان و جایگاهی مناسب در اختیار آن ها قرار گیرد.
روش های تامین خدمات و وظایف حسابرسی داخلی:
باید به این نکته توجه داشت، که اگر عامل تهدید کننده ای برای استقلال این واحد وجود داشته باشد، قابلیت مانع بودن برای دستیابی به یک حسابرسی داخلی اثربخش را نیز دارد.
بنابراین هیچ عامل تهدید کننده ای برای استقلال واحد حسابرسی داخلی جایز نیست. همچنین خدمات مذکور بهتر است منعطف، حرفه ای و با کیفیت بالا باشند.
این در حالی است که روش استانداردی برای تامین خدمات این واحد وجود ندارد. برای بهره برداری از یک واحد حسابرسی داخلی اثر بخش می بایست، با تمامی منابع اطلاعاتی مشورت کرد و نظر تمامی سازمان های با صلاحیت را جمع آوری کرد.
استقلال واحد حسابرسی داخلی:
همانطور که در مطالب فوق به آن اشاره شد، استقلال عامل موثری در دستیابی به یک واحد حسابرسی داخلی اثر بخش می باشد.
همواره باید در نظر داشت که برای استقلال واحد حسابرسی داخلی نباید هیچ مانع و اختلالی وجود داشته باشد، چرا که فعالیت این واحد، به طور مستقیم زیر نظر مدیریت و هیئت مدیره صورت می گیرد.
در ادامه به موارد مربوط به استقلال واحد حسابرسی اشاره کرده ایم.
موارد موثر بر استقلال حسابرسی داخلی:
- تمیز دادن و جداسازی واحد حسابرسی داخلی از سایر فعالیت های اجرایی
- دارا بودن اختیارات لازم برای انجام حسابرسی داخلی
- عدم وجود هیچ گونه اجبار در نحوه ارائه گزارش و حذف یا پنهان کردن مطالب
- تسهیل در دسترسی به مدیریت واحد بررسی کننده غیر اجرایی
رویکرد و نحوه عملکرد حسابرسی داخلی:
یکی از عواملی که بر دستیابی به حسابرسی داخلی اثربخش موثر است، شیوه نامه ها و محافظت های تخصصی است که پایه و اساس حسابرسی داخلی را تشکیل می دهند.
طبق این اساس، حسابرسی داخلی بر شواهد کافی اتکا کرده و باید به طرز مناسب گرداوری، بررسی و تحلیل گردد. نظارت دقیق بر این نوع از حسابرسی امری مهم و ضروری می باشد.
علاوه بر مطالب فوق، برنامه ریزی صورت گرفته به همراه نتایج و تمامی پیامد های آن باید در گزارشنامه ذکر شود.
قابل ذکر است: برای برنامه ریزی های صورت گرفته می بایست از استاندارد های حرفه ای الگو برداری کرد.
گزارشگری حسابرسی داخلی:
گزارش ها برای مدیران هر مجموعه ای ابزاری هستند، که موجب اطمینان از صحت روند اجرا سیستم کنترل داخلی می شوند.
زمان برای ارائه گزارش های حسابرسی داخلی و رعایت الزامات رازداری باید به وضوح مشخص و معین گردد. همچنین مدیر عامل مجموعه در طی هر سال، یک بار گزارشات حسابرسی داخلی را دریافت، ارزیابی و بررسی خواهد کرد.
گزارش ها شامل چه مواردی هستند؟
در گزارش های مربوط به حسابرسی داخلی به جهت یاری رسانی بیشتر به سازمان، توصیه هایی جهت دستیابی سریع تر به حاکمیت، ریسک و کنترل در جهت دستیابی و تحقق اهداف عملیاتی و استراتژیک اطلاعاتی ارائه می شود.
بخشی از این توصیه ها قابلیت آن را دارند که معاملات حسابرسی شده را تایید اعتبار بدهند یا آن ها را ارزش گذاری و پردازش کنند.
در واقع ویژگی بارز یک گزارش مناسب این است که امکان الویت بندی به مدیران و هیئت مدیره بدهد، علاوه بر اینکه نمایی از وضعیت جاری و توصیه هایی جهت پیشرفت سازمان را در بر بگیرد.
ویژگی های یک گزارش اثربخش:
به جهت آنکه گزارش ارائه شده قابلیت ارزیابی و الویت بندی را داشته باشد، باید در طی رعایت چند موارد کیفیت گزارش ها ارتقا پیدا کند.
هر چه گزارش های ارائه شده، معیارهای بیشتری را پوشش دهند دستیابی به حسابرسی داخلی اثربخش را راحت تر خواهند کرد.
در ادامه به بیان و معرفی معیارهای مد نظر جهت ارتقای کیفیت گزارش ها پرداخته ایم.
معیار های مربوط به کیفیت گزارش حسابرسی داخلی:
- باید گزارش ها پس از اتمام حسابرسی ارائه داده شوند.
- تمامی اطلاعات موجود در گزارش می بایست با دقت جمع آوری شده باشند.
- باید گزارش های ارائه شده به صورت خلاصه ارائه شوند.
- تمامی گزارش ها دارای بیانی شیوا و شفاف باشند.
- حسابرسان داخلی می بایست، نظرات ارائه شده در گزارشات ارائه شده را بی طرفانه اعلام کنند.
- گزارش های مناسب شامل تمامی نکات مثبت و نکات منفی هستند.
- حسابرسان برای ارائه نتایج، باید از رویکرد حسابرسی عملیاتی استفاده کنند.
- در گزارشات حتما علت انجام آن بیان شود.
- حسابرسان هدفی را برای انجام عملیات بیان کرده باشند.
نتیجه گیری
همانطور که در مطالب فوق به آن اشاره شد، برای دسترسی به حسابرسی داخلی اثربخش، تنها یک نوع برنامه ریزی قوی و مستند کافی نمی باشد.
برای دستیابی به یک حسابرسی داخلی اثر بخش می بایست، گزارشات با کیفیت از کارکنان ماهر و دقیق ارائه شود. برای تکمیل این امر باید مدیریت سازمان به ارزیابی و اولویت بندی گزارشات بپردازد.
به این طریق مدیر مجموعه، همواره از وضعیت جاری و موقعیت فعلی سازمان اطلاع دارد و برای رسید