نقش حسابرسی داخلی در بانک‌ها
مقدمه
پیچیدگی سازمانی و گسترش معاملات تجاری در اغلب کشورها موجب شده است که مدیران بنگاه‌ها با توجه به مسئولیت خود و در راستای دستیابی به اهداف سازمانی و به‌منظور کسب اطمینان از هدایت بهینه کلیه منابع، واحدی به نام حسابرسی داخلی تشکیل دهند. دامنه فعالیت‌های حسابرسی داخلی به‌مراتب بیش‌ازپیش گسترش‌یافته است.
مدت زمان مطالعه این مقاله : ۵ دقیقه
شمابا مطالعه این مقاله می توانید پاسخ پرسش های زیر را بدانید؟
نقش یک حسابرس داخلی در بانک ها چیست؟
حسابرس داخلی چگونه باید با روند کاری یک بانک هماهنگ شود؟
آیا داشتن حسابرس داخلی برای بانک ها الزامی است؟
حسابرس داخلی چه نقشی در بانک ایفا می کند؟
از مهم‌ترین سازوکارهای ایفای مسئولیت پاسخگویی، کنترل‌های داخلی و به‌تبع آن حسابرسی داخلی است. حسابرسی داخلی در تدوین روش‌های کنترل داخلی اعم از مالی و غیرمالی، استقرار سیستم کنترل داخلی، بررسی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی، ارائه پیشنهادهای سازنده برای بهبود این سیستم و ارزیابی اثربخشی و کارایی استفاده از منابع بنگاه، نقشی اساسی و کلیدی دارد. در این مقاله قصد داریم شمارا با نقش حسابرسی داخلی در بانک‌ها آشنا کنیم.
نقش حسابرسی داخلی در بانک‌ها
«بررسی و ارزیابی مستقل فعالیت‌های یک سازمان در چارچوب ضوابطی معین توسط تعدادی از کارکنان واحد حسابرسی یا افراد حرفه‌ای، حسابرسی داخلی نامیده می‌شود. درواقع حسابرسی داخلی، ارزیابی مستقلی است که توسط مدیریت بانک یا یک بنگاه اقتصادی برای بررسی سیستم کنترل داخلی، انجام می‌شود.» حسابرسی داخلی کفایت سیستم کنترل داخلی را ازلحاظ اثربخش و کارآمد بودن و استفاده از منابع سازمان ارزیابی و گزارش می‌کند.
حسابرسی داخلی به‌طور سنتی بخشی از سیستم کنترل داخلی شمرده می‌شود که از طریق بررسی و ارزیابی کنترل‌های داخلی به مدیریت واحدهای اقتصادی در ایفای وظایف خودشان کمک می‌کند. اما هم‌زمان با مطرح‌شدن ایده جدید «نظام راهبری بنگاه» یا «راهبری سازمان» در ادبیات مدیریت، تحولی در دهه اخیر در حسابرسی داخلی اتفاق افتاد. در همین چارچوب حسابرسی داخلی بخشی جدایی‌ناپذیر از نظام «راهبری سازمان» به شمار می‌رود. راهبری سازمان مکانیزمی است که وظیفه هدایت و کنترل سازمان را به سمت هدف‌های خود «خلق ارزش برای شرکت» بر عهده دارد. اجزای نظام راهبری سازمان شامل هیئت‌مدیره، کمیته حسابرسی، مدیریت ارشد، حسابرسان مستقل، حسابرسان داخلی و ارگان‌های نظارتی است. ارزیابی عملکرد حسابرسی داخلی باید توسط کمیته حسابرسی و در نبود آن توسط هیئت‌مدیره بانک یا بنگاه با مقایسه منابع مصرف‌شده با بازده حاصل از آن انجام شود.
دامنه و اهداف حسابرسی داخلی در بانک‌ها
دامنه و اهداف حسابرسی داخلی در بانک‌ها
اهداف و دامنه حسابرسی داخلی در بانک‌ها طبق تعریف حسابرسی داخلی و اصول شماره (یک و سه) کمیته بال هدف حسابرسی داخلی بانک‌ها عبارت از ارزیابی بانک ازنظر مکانیسم کنترل‌های داخلی، نشان دادن عدم کار آیی و مخاطرات ناشی از آن‌ها، پیشنهاد کنترل‌های داخلی مناسب با توجه به تغییر شرایط و بررسی سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت و مالی است. هرچند که دامنه حسابرسی داخلی در بانک‌ها بیشتر معطوف به جنبه‌های مالی شده اما بر طبق تعریف، حسابرسی شامل تمامی جنبه‌های کنترل داخلی اعم از مالی و غیرمالی می‌شود. البته کمیته بال هم در اصل نهم از اصول هجده‌گانه خود بیان می‌کند: «تمامی فعالیت‌ها و واحدهای بانک باید زیرپوشش حوزه حسابرسی داخلی باشند.»
از طرف دیگر حسابرسی داخلی بخشی از سیستم کنترل داخلی محسوب می‌شود که وظیفه آن، اظهارنظر و ارزیابی مستقل و بی‌طرفانه‌ای از مناسب بودن یا نبودن سطح رعایت رویه‌ها، سیاست‌ها، قوانین و مقررات داخلی است. به همین علت کمیته بال مقرر کرده که حسابرسی داخلی بانک باید دائمی بوده و اهمیت کار این واحد بستگی به میزان استقلال و بی‌طرفی آن دارد. انجمن حسابرسان داخلی تأکید دارد که بنیاد کار حسابرسی داخلی بر خودآزمایی کنترل: CSA-Control Self Assessment)) قرار گیرد. خودآزمایی کنترل یک ابزار مؤثر و کارآمد برای پیشبرد کنترل‌های داخلی تجارت و فرآیند‌های مربوطه است.
CSA می‌تواند در زمینه‌های مختلفی در بانک یا هر بنگاه اقتصادی مورداستفاده قرار گیرد اما خصیصه و ویژگی مهمی که کاربرد آن را متمایز می‌کند این است که ارزیابی مخاطره‌ها و همچنین کنترل داخلی به‌وسیله کارکنان اجرایی و مدیران سطح پایینی بانک که در حوزه‌های در حال حسابرسی فعالیت می‌کنند، انجام می‌گیرد.
جایگاه سازمانی واحد حسابرسی داخلی
جایگاه سازمانی واحد حسابرسی داخلی
حسابرس داخلی ازنظر جایگاه در یک سازمان باید به بالا‌ترین نقطه یعنی هیئت‌مدیره متصل باشد و امکان دسترسی به تمام واحدهای سازمان را داشته باشد و در هرزمانی که احساس خطر یا انحراف در هر یک از موضوعات جزو وظایفش پیدا کرد، باید بتواند به‌سرعت به جایگاه بالا دسترسی پیدا کند و گزارش و اطلا‌عاتش را به آن برساند. در ایران حسابرسی داخلی هنوز به‌صورت یک امر جدی موردتوجه قرار نگرفته و اگر هم واحدی به نام حسابرسی داخلی یا بازرسی در بانک‌ها و یا سازمان‌ها وجود دارد چیزی به‌جز یک اسم تشریفاتی نیست؛ زیرا در حال حاضر، مدیران آن نیازی ندارند که حتی به سهامداران حساب و جواب پس بدهند و نه کسی هم از آنان جوابی می‌خواهد. تا زمانی که این فرهنگ وجود داشته باشد، حسابرسی داخلی معنی پیدا نخواهد کرد و هزینه حسابرسی داخلی «هزینه‌ای فاقد منفعت و هدررفته به شمار می‌رود.
اگر حساب‌خواهی و حساب دهی به شکل فرهنگ مسلط بر عملکرد مدیران درآید، حسابرسی داخلی اهمیت خود را بازخواهد یافت. محیط سالم، محیط حساب‌خواهی و محیط حساب دهی خودبه‌خود بستر مناسب فرهنگی لازم را برای حسابرسی داخلی اثربخش، کارا و مفید فراهم می‌سازد. در همین راستا هیئت استانداردهای حسابرسی داخلی، چارچوب استانداردها و رهنمودهای حرفه‌ای متناسب با تعریف جدید را در دست تدوین دارد. همچنین در ساختار سازمانی انجمن حسابرسان داخلی، سازوکارهایی در شرف تکوین است تا با بهره‌گیری از ایده‌های نو و نگرش وسیع‌تر، به‌تناسب وضعیت جدید، به تدوین مداوم استانداردها و ارائه رهنمودها بپردازد. از طرف انجمن نیز کمیته برنامه‌ریزی رهنمودها به ریاست معاون امور حرفه‌ای برای اطمینان یافتن از اقدام فعال انجمن در شناسایی و ایجاد تغییرات ضروری تشکیل‌شده است. امید است به‌این‌ترتیب حرفه حسابرسی داخلی به جایگاه شایسته خود که همانا اطمینان بخشی داخلی است، دست یابد.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.